Ένα Ποίημα για τη Βιομηχανία της Λογοτεχνίας

 Εσύ γράφεις το βιβλίο, διατάζονται ασφαλιστικά μέτρα για τους χαρακτήρες και εμείς πληρώνουμε τους δικηγόρους. Μαζί θα είμαστε ακατανίκητοι.

Γράφεις το βιβλίο και εμείς το δίνουμε στους πελάτες της τράπεζας για τα Χριστούγεννα. Τίποτε δεν μας νικάει.

Γράφεις το βιβλίο, οι πειρατές το ανεβάζουν στο PirateBay, εκδίδουμε ασφαλιστικά μέτρα για το PirateBay και για τους πειρατές, και γράφουμε ασταμάτητα άρθρα στις εφημερίδες. Γράφουμε ασταμάτητα άρθρα στο διαδίκτυο όταν πεθάνουν οι εφημερίδες. Ένα like σε κάθε σπίτι.

Γράφεις το βιβλίο κι εμείς γράφουμε τη φανφίξιον εκδοχή του. Εντελώς ακατανίκητοι. Κόλλα πέντε!

Εσύ γράφεις το βιβλίο κι εμείς το κοροϊδεύουμε στις εφημερίδες, το κοροϊδεύουμε στην τηλεόραση, το κοροϊδεύουμε στο διαδίκτυο. Στην υγειά της κοροϊδίας σου.

Εσύ γράφεις το βιβλίο κι εμείς το εκθειάζουμε στην τηλεόραση, στο διαδίκτυο, βλέπουμε μέσα του τις αντανακλάσεις μας, τις όμορφες ομοιότητές μας.

Εσύ γράφεις το βιβλίο, βάζεις τα καλά σου και πας σε παρουσιάσεις, διαβάζεις δυνατά και υπογράφεις όλα τα βιβλία. Χαιρετίσματα από τον συγγραφέα. Τα θερμά μου χαιρετίσματα, ο συγγραφέας. Σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας, δικός σας, ο συγγραφέας. Εγκάρδιες ευχαριστίες. Χωρίς τους αναγνώστες μου θα ήμουν ένα τίποτα. Τίποτα. Δικός σας, ο συγγραφέας. Με αγάπη. Δικός σας, ο ακατανίκητος συγγραφέας.

Εσύ γράφεις το βιβλίο, εμείς το διορθώνουμε, διαλέγουμε τη γραμματοσειρά και το σκαλίζουμε σε πέτρινες πλάκες. Εσύ γράφεις και γράφεις και γράφεις κι εμείς ζωγραφίζουμε έναν πίνακα για το εξώφυλλο, συνθέτουμε το βιογραφικό σου, συλλέγουμε τα αστέρια και τις κολακείες.

Οπότε, λοιπόν, εσύ γράφεις το βιβλίο κι εμείς το τυπώνουμε με αριστερή στοίχιση. Έτσι για πλάκα. Με δεξιά στοίχιση. Χα, χα, λέμε μέσω email, για προσπαθήστε να μας σταματήσετε. Χα, χα! Τίποτε όμως δεν θα μας σταματήσει.

Εσύ γράφεις το βιβλίο, κι εμείς το εκδίδουμε, εσύ γράφεις το βιβλίο κι εμείς το τυπώνουμε χαρτόδετο, με σκληρό εξώφυλλο, αναλαμβάνουμε την ευθύνη για τη σελιδοποίηση και τη διόρθωση του δοκιμίου. Εσύ γράφεις το βιβλίο, κι εμείς το στοιβάζουμε σε παλέτες και το στέλνουμε στη Λετονία, το στέλνουμε στη Λιθουανία, το στέλνουμε στην Εσθονία, το φορτώνουμε σε πλοία στις αποβάθρες της Βαλτικής και το στέλνουμε στην άλλη άκρη του ωκεανού στις αλυσίδες βιβλιοπωλείων, όπου και πάλι το στοιβάζουμε σε παλέτες στα εμπορικά κέντρα, σε παλέτες στους εμπορικούς δρόμους και το πουλάμε με έκπτωση: πρέπει να φύγει όλο. Χωρίς να υπολογίζουμε τα πνευματικά δικαιώματα.

Εσύ θα βάλεις τα καλά σου κι εμείς θα βγάλουμε τη φωτογραφία του συγγραφέα. Θα βρέξεις τα μαλλιά σου και θα τα χτενίσεις, θα βάλεις κραγιόν και θα προσπαθείς να μη δείχνεις τόσο κουρελιάρης, ίσιωσε το κορμί σου, η κοιλιά μέσα, το στήθος έξω, δείξε ότι έχεις αρχίδια και πες cheeeeeese. Αυτό το ύφος είναι εντελώς ακατανίκητο.

Εσύ γράφεις το βιβλίο. Όταν όλα έχουν ειπωθεί, όταν όλα έχουν γίνει αυτό μόνο έχει σημασία. Ούτε τα πιάτα, ούτε το δείπνο, ούτε οι λογαριασμοί. Ούτε τίποτε άλλο. Γράφε, γράφε, γράφε. Και διάβαζε. Εάν δεν διαβάζεις, δεν μπορείς να γράψεις. Είπε ο Μαρκ Τουέιν στον Τσαρλς Μπουκόφσκι. Στον Κάρολο Δαρβίνο. Είπε ο Αϊνστάιν, έγραψε η Μαρί Κιουρί σε ένα γράμμα στον Σόλον Ισλάντους. Είναι γραμμένο στο Χαβαμάλ. Είναι γραμμένο στη Μπαγκαβάτ Γκίτα. Είναι γραμμένο στο γαλλικό σύνταγμα. Είναι υπογραμμισμένο στο Ο Αγών μου. Εάν δεν διαβάζεις δεν μπορείς να γράψεις – Δαλάι Λάμα.

Όμως πρώτα πρέπει να γράψεις το βιβλίο. Με μια ευχάριστη δυσαρέσκεια για μια δυσάρεστη ευχαρίστηση.

Πρόσεχε το παρόν, παλιώνει.

Πρόσεχε το παρελθόν, αλλάζει.

Πρόσεχε τον υπερσυντέλικο, τον παρακείμενο, τον παρατατικό. Είναι ακατανίκητοι.

Πρόσεχε την πλειοψηφία. Πρόσεχε τα επίθετα.

Πρόσεχε την αργκό. Πρόσεχε τη μετρική στην Έδδα.

Οι μεταφορές πρέπει να είναι απόλυτα κατανοητές. Όχι ευφημισμοί, παρά μόνο ειρωνικοί• μη μιλάς για τη γη, τον ουρανό ή τα αστέρια. Μη λες ναι, όχι, μαύρο, άσπρο ή ίσως. Μην αναφέρεις την κυρία της λίμνης στο Αμβούργο, μη τονίζεις αυτό που οι αναγνώστες πρέπει να ανακαλύψουν από μόνοι τους.

Μην πουλήσεις την ψυχή σου στην αγορά, μην αφήσεις το κοινό να χρηματοδοτήσει την ύπαρξή σου και μην αυτοεκδίδεσαι. Μην αφήσεις τους βλάκες της ακαδημίας να σου ρίξουν το ηθικό, και να εμπιστεύεσαι τον επιμελητή σου, να είσαι ευγνώμων για τον διορθωτή της ορθογραφίας και του τυπογραφικού δοκιμίου.

Εάν δεν υπήρχαν αυτοί οι άνθρωποι, όλοι θα έβλεπαν ότι είσαι ηλίθιος.

Εάν δεν υπήρχαν οι άνθρωποι των δημοσίων σχέσεων, η ντροπιαστική σου ματαιοδοξία θα ήταν εμφανής σε όλους.

Εάν δεν υπήρχαν οι διαφημιστές, θα σε αποκαλούσαν αδελφή.

Ο Θεός να έχει καλά τα λογοτεχνικά φεστιβάλ!

Ο Θεός να έχει καλά τις εκθέσεις βιβλίου!

Ο Θεός να έχει καλά τις ποιητικές αναγνώσεις!

Ο Θεός να έχει καλά τις πρωτοσέλιδες συνεντεύξεις!

Και πρέπει να υπάρχει καιρός. Ο Θεός να έχει καλά τον καιρό! Πρέπει να υπάρχει φύση. Είναι ακατανίκητη. Βροχή πάνω σε ένα γαλάζιο λουλούδι. Ο Θεός να το έχει καλά! Άνεμος που θροΐζει μέσα σε ξανθά μαλλιά. Μια απόκρημνη οροσειρά που καθρεφτίζεται στη μακρινή λάμψη ενός κοκκινισμένου ματιού. Κάτι ρομαντικό. Κάτι με το οποίο ο κόσμος να μπορεί να ταυτιστεί. Κάτι για τον Θεό. Κάτι ακατανίκητο.

Πρέπει να υπάρχουν χαρακτήρες. Ήρωες και κακοί.

Πρέπει να υπάρχει εσωτερικός χρόνος, εξωτερικός χρόνος, τα γεγονότα πρέπει να οδηγούν το ένα στο άλλο.

Εσύ γράφεις σπίτια για τους χαρακτήρες, κι εμείς φροντίζουμε για την πιστοληπτική τους ικανότητα, φροντίζουμε τα δάνειά τους, κι εσύ τους γράφεις ένα εισόδημα ώστε να μπορούν να πληρώνουν τις δόσεις τους, σου παρέχουμε ένα εισόδημα ώστε να έχεις πιστοληπτική ικανότητα και πλάνο δόσεων. Εσύ γράφεις τα παράθυρα κι εμείς θα τα καθαρίζουμε, εσύ γράφεις τα κατώφλια κι εμείς θα φέρουμε τις πόρτες, θα βάλουμε τις κλειδαριές, θα κοιτάμε απ’ το ματάκι, θα χτυπάμε το κουδούνι και θα βγάζουμε τα παπούτσια μας πριν να μπούμε, θα σπάμε την πόρτα και θα βιάζουμε τους ενοίκους. Γιατί τέτοια γίνονται στα βιβλία. Δεν είναι παρανοϊκό, πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. Τα βιβλία είναι γεμάτα βιαιοπραγίες και άσκοπη τραγωδία, είτε επειδή οι συγγραφείς τους δεν δίνουν δεκάρα, είτε επειδή είναι εντελώς ψυχοπαθείς.

Εάν θέλεις να μετακινήσεις έναν χαρακτήρα από το ένα δωμάτιο στο άλλο, αυτή η μετακίνηση πρέπει να γίνει με χάρη, με πλούσια πρόζα, όχι όμως υπερβολικά ευφάνταστη, μην επινοείς καινούργιες λέξεις, εκτός κι αν υπάρχει προηγούμενο, και μην παραβαίνεις τους κανόνες της γραμματικής, αλλά βρες το δικό σου ύφος, το ιδίωμα που θα αποκαλύπτει ποιος πραγματικά είσαι, ποια είναι η ψυχική σου υπόσταση. Κάθε βήμα πρέπει να είναι ενδιαφέρον, οι αναγνώστες κοιμούνται καθημερινά και μερικές φορές πιο συχνά, οι αναγνώστες πεθαίνουν πολλές φορές τη μέρα, πεθαίνουν πιο συχνά από τους χαρακτήρες, εντελώς ακατανίκητο. Όχι αδέξιες προτάσεις.

Κάποιοι άνθρωποι δεν ανέχονται τη συγκίνηση.

Κάποιοι άνθρωποι δεν ανέχονται τους ξένους. Κάποιοι δεν ανέχονται τις γυναίκες και τα παιδιά.

Κάποιοι δεν ανέχονται τους άντρες με υπαρξιακή κρίση. Αυτοί είναι κυρίως γυναίκες και παιδιά.

Κάποιοι δεν ανέχονται τίποτε αν είναι γραμμένο στο πρώτο πρόσωπο ενεστώτα, κάποιοι δεν ανέχονται το πρώτο πρόσωπο αορίστου, η ανοχή για τους υπόλοιπους χρόνους ποικίλει.

Κάποιοι δεν ανέχονται να τους απευθύνονται προσωπικά. Το βιβλίο πρέπει να είναι βιβλίο, δεν πρέπει να περιέχει έναν συγγραφέα, κάνε τον εαυτό σου αφανή, το βιβλίο πρέπει να είναι μια μαύρη τρύπα ανατιναγμένων μυαλών. Ξέρω πως αυτό είναι δύσκολο, ξέρω πως θέλεις να συμμετέχεις, αλλά όχι τώρα.

Η ιεραρχία πρέπει να είναι ξεκάθαρη.

Μη λες βλακείες στις συνεντεύξεις. Μη φοράς γυαλιά ηλίου στη φωτογραφία του εξωφύλλου. Μην παίρνεις τις κριτικές στραβά, κι αν πάρεις τις κριτικές στραβά, μην τις πάρεις στραβά στη συνέντευξη, όχι δημοσίως, μην γκρινιάζεις για τις κριτικές στο Facebook, και με κανέναν τρόπο μη φτιάξεις μπλογκ για τις κριτικές. Να έχεις καλά πράγματα να πεις για άλλους συγγραφείς και να τα λες, να κάνεις retweet στα tweet τους, να κάνεις like στις επίσημες ιστοσελίδες τους, να κάνεις like στις επίσημες ιστοσελίδες των βιβλίων τους, να κάνεις like στις θετικές κριτικές τους και να μη ζηλεύεις. Μόνο οι μικρόνοες ζηλεύουν.

Εάν θέλεις να διαβάζουν οι άνθρωποι τα βιβλία σου, πρέπει να γράφεις βιβλία για τους ανθρώπους, όχι για ποιητές, όχι για φιλολόγους, όχι για καθηγητές, όχι για φιλόσοφους, όχι για επιστήμονες, όχι για χειριστές τρακτέρ, όχι για νοσοκόμους, όχι για δασκάλους του δημοτικού, ούτε για γέρους. Πρέπει να ξέρεις ποιοι είναι οι αναγνώστες σου, τι τους αρέσει. Σε μερικούς αρέσει να διαβάζουν για γέρους που κάνουν μπάνιο σε φυσικές λιμνούλες και αφαιρούν τα νεκρά κύτταρα ξύνοντας το δέρμα τους πάνω στα βρύα, σε άλλους αρέσει πιο πολύ αν κάποιος έχει πεθάνει ήδη ή είναι ετοιμοθάνατος. Εάν θέλεις οι άνθρωποι να διαβάζουν τα βιβλία σου, μην ξεχνάς την εξωτερική σου εμφάνιση. Να είσαι περιποιημένος. Και μην ξεχνάς να χαμογελάς. Και ο πιο άσχημος άνθρωπος του κόσμου είναι ακατανίκητος άμα χαμογελάει.

Κ.λπ, κ.λπ.

 

Μετάφραση Ελένη Ηλιοπούλου

Eiríkur Örn Norðdahl