Η αυτοβιογραφία του φωτός

(απόσπασμα)

Δεν αξίζει η επιμονή σε τεχνικές λεπτομέρειες. Γεγονός είναι ότι η εξάπλωση των ποικίλων τρόπων ηλεκτρικού φωτισμού άλλαξε την ανθρώπινη καθημερινότητα – αλλά και τις προοπτικές της. Η ζωή μας συναντά σε κάθε βήμα της το τεχνητό φως: με μεγάλη ποικιλία ως προς την ένταση, το χρώμα του ή την ευκολία που υπηρετεί τις ανάγκες μας. Οι χώροι δουλειάς και τα καταστήματα έχουν τους δικούς τους φωτισμούς, οι δρόμοι είναι και τη νύχτα προσπελάσιμοι, στους υπόγειους σιδηροδρόμους οι επιβάτες μπορούν ακόμα και να διαβάσουν, η νυχτερινή ψυχαγωγία -αν είναι ψυχαγωγία!- χρησιμοποιεί προβολείς και δέσμες φωτός.

Η αφθονία του τεχνητού φωτός διώχνει τη νύχτα από παντού, έχει όμως παράλληλα και τα σοβαρά της παρεπόμενα: αυξάνει ακόμα περισσότερο την απόσταση του ανθρώπου από την φύση και τους ψιθυρισμούς της. Στις σημερινές κατοικίες, το άπλετο φυσικό φως θεωρείται ακριβό πλεονέκτημα, ενώ ακόμα και η θέαση του νυχτερινού ουρανού είναι πια αδύνατη στις μεγάλες πόλεις.

Η βασανιστική νοσταλγία του φυσικού φωτός και της μοναδικής ποιότητάς του -είτε πρόκειται για το ήπιο φως του δειλινού είτε για το λαμπρό φως μιας καλοκαιρινής ημέρας- χαρακτηρίζει την σύγχρονη ζωή. Παράλληλα όμως με την νοσταλγία του φωτός, τον συγγραφέα βασάνιζε και η νοσταλγία εκείνης, οι προσδοκίες που γεννά η μνήμη. Κάποιες στιγμές ωστόσο δεν ήταν βέβαιος αν την συνάντησε ποτέ, φοβόταν ότι μπορεί να ήταν απλώς μια οπτασία του φωτός, ότι το πρόσωπο και οι κινήσεις της οφείλονταν στο φως και στους αντικατοπτρισμούς του.

Γιώργος Γραμματικάκης

Άτιτλο

Καθώς ετοιμάζεις το πρωινό σου, να σκέφτεσαι τους άλλους.

Μην ξεχνάς να ταΐζεις τα περιστέρια.

Οταν πολέμους ξεκινάς, να σκέφτεσαι τους άλλους.

Μην ξεχνάς όσους λαχταρούν την ειρήνη.

Οταν πληρώνεις το νερό, να σκέφτεσαι τους άλλους.

Εκείνους που μόνο τα σύννεφα έχουν να τους θηλάσουν.

Οταν γυρνάς στο σπιτικό σου, να σκέφτεσαι τους άλλους.

Μην ξεχνάς όσους ζουν σε αντίσκηνα.

Οταν τα αστέρια μετράς πριν κοιμηθείς, να σκέφτεσαι τους άλλους.

Εκείνους που δεν έχουνε πού να πλαγιάσουν.

Οταν ελεύθερα μιλάς, να σκέφτεσαι τους άλλους.

Εκείνους που δεν τους αφήνουν να μιλήσουν.

Και καθώς σκέφτεσαι εκείνους τους άλλους,

στον εαυτό σου γύρισε και πες:

«Αχ και να ήμουν ένα κερί στο σκοτάδι».

Mahmoud Darwish

Αυτό εδώ είναι νερό

(απόσπασμα)

Αν λατρέψετε το χρήμα και τα υλικά αγαθά – αν μ’ αυτά δίνετε πραγματικό νόημα στη ζωή σας – τότε δεν θα σας είναι ποτέ αρκετά.

Δεν θα αισθανθείτε ποτέ πως αποκτήσατε αρκετά.

Είναι αλήθεια.

Αν λατρέψετε το ίδιο σας το σώμα και την ομορφιά και τη γοητεία του, θα νιώθετε μονίμως άσχημοι, κι όταν ο χρόνος και η ηλικία αρχίσουν ν’ αφήνουν τα σημάδια τους, θα πεθάνετε εκατομμύρια μικρούς θανάτους μέχρι τελικά να σας φυτέψουν στο χώμα.

Σ’ ένα βαθμό όλοι μας τα γνωρίζουμε ήδη όλα αυτά. Έχουν κωδικοποιηθεί ως μύθοι, παροιμίες, στερεότυπα, εύηχες κοινοτοπίες, επιγράμματα, παραβολές – ως η ραχοκοκαλιά κάθε σημαντικής ιστορίας.

Το κόλπο είναι να βρούμε τρόπο να αποκτήσουμε επίγνωση αυτής της αλήθειας σε καθημερινή βάση.

Αν λατρέψετε την εξουσία, θα αισθάνεστε αδύναμοι και τρομαγμένοι, και θα χρειάζεται να ασκείτε όλο και μεγαλύτερη εξουσία στους άλλους για να μην σας κατακλύσει ο φόβος.

Αν λατρέψετε την ευφυΐα σας, το να σας θεωρούν έξυπνους, θα καταλήξετε να αισθάνεστε ηλίθιοι και απατεώνες, θα φοβάστε μια ζωή μήπως σας πάρουν χαμπάρι.

Και ούτω καθεξής.

Κοιτάξτε, αυτές οι μορφές λατρείας θα σας προδώσουν όχι επειδή είναι κακές ή αμαρτωλές αλλά επειδή είναι ασυναίσθητες.

Είναι εργοστασιακές ρυθμίσεις.

Είναι μια λατρεία στην οποία βυθίζεσαι σταδιακά, μέρα με τη μέρα, καθώς γίνεσαι όλο και πιο επιλεκτικός στο τι αφήνεις τον εαυτό σου να δει και στο πως μετράς την αξία των πραγμάτων, χωρίς να έχεις πλήρη επίγνωση του ότι το κάνεις.

Και ο αποκαλούμενος “πραγματικός κόσμος” δεν θα σας αποθαρρύνει από το να λειτουργείτε με βάση τις εργοστασιακές σας ρυθμίσεις.

Διότι ο αποκαλούμενος “πραγματικός κόσμος” των ανθρώπων του χρήματος και της εξουσίας συνεχίζει να λειτουργεί μια χαρά με καύσιμα το φόβο και την περιφρόνηση, την απογοήτευση και την επιθυμία και τη λατρεία του εαυτού….

David Foster Wallas

Η λύση

Για να έρθει το ρυάκι

στο ποτάμι

ορμάει ανάμεσα σε βρεγμένα

ξύλα, υπερπηδώντας βράχους που

πριν από τη βροχή

ήταν νησιά.

Η διαύγειά του

έχει χαθεί- και το

τραγούδι.

Είναι ένα πλούσιο καφετί, ένας σωρός

από ανακατωμένο χώμα

που το συνοδεύει.

Ο ήχος τώρα

είναι ένας ευθύς,

έντονος ήχος κατεύθυνσης.

 Denise Levertov